Günümüz iş dünyasında, mesleki eğitimin en önemli unsurlarından biri, öğrencilerin öğrendikleri teorik bilgileri uygulamaya dökebildikleri işletmelerde beceri eğitimi sürecidir. Bu süreç, mesleki ve teknik lise öğrencilerinin sektörde deneyim kazanmalarını, iş ortamını tanımalarını ve mesleki yeterliliklerini geliştirmelerini sağlayan kritik bir adımdır. İşletmelerde beceri eğitimi, yalnızca öğrencinin mesleki becerilerini artırmakla kalmaz, aynı zamanda iş hayatına adapte olmasını, sorumluluk bilinci kazanmasını ve iş etiğini öğrenmesini de destekler. İşletmelerde Beceri Eğitiminin Amacı İşletmelerde beceri eğitiminin temel amaçları şunlardır:
- Teorik Bilgiyi Pratiğe Dökmek: Okulda öğrenilen mesleki bilgilerin sahada nasıl uygulandığını görmek.
- Sektörü Tanımak: Gerçek bir iş ortamında çalışarak sektörün dinamiklerini öğrenmek.
- İş Disiplini ve Sorumluluk Kazanmak: İş dünyasının gerekliliklerine uyum sağlamak.
- İletişim ve Takım Çalışması Becerilerini Geliştirmek: Çalışanlarla ve yöneticilerle etkili iletişim kurarak iş ortamına adapte olmak.
- Kariyer Planlaması Yapmak: Deneyim kazanarak hangi alanlarda ilerlemek istediklerine karar vermek.
İşletmelerde Beceri Eğitimi Süreci Bu süreç, öğrencilerin belirlenen işletmelerde belirli bir süre boyunca çalışarak deneyim kazanmalarını içerir. Sürecin sağlıklı yürütülebilmesi için aşağıdaki aşamalar önemlidir: 1. İşletme Seçimi ve Yerleştirme Öğrenciler, eğitim gördükleri alana uygun işletmelere yerleştirilir. İşletme seçimi sırasında aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:
- İşletmenin öğrenciye mesleki deneyim kazandıracak yeterlilikte olması
- Öğrenciye rehberlik edecek bir eğitmenin bulunması
- İş güvenliği ve çalışma koşullarının uygun olması
2. Çalışma Düzeni ve Devam Takibi Öğrencilerin çalışma saatleri, okul ve işletme tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde düzenlenir. Devam takibi için:
- Günlük yoklama ve devam çizelgesi kullanılmalıdır.
- İşletme yetkilileri, öğrencinin geliş ve gidiş saatlerini onaylamalıdır.
- Öğrenci, staj süresince çalıştığı bölümleri ve yaptığı işleri düzenli olarak kaydetmelidir.
3. Staj Defteri ve Raporlama Öğrenciler, beceri eğitimi sürecinde yaptıkları işleri ve kazandıkları deneyimleri staj defterine kaydetmelidir. Staj defteri:
- Öğrencinin yaptığı işleri düzenli olarak belgelemelidir.
- İşletme yetkilisi ve okul koordinatörü tarafından düzenli olarak kontrol edilmelidir.
- Mezuniyet için gerekli olan bir değerlendirme aracı olarak kullanılmalıdır.
İşletmelerin Rolü ve Sorumlulukları İşletmeler, beceri eğitimi sürecinde öğrencilere rehberlik etmek ve onların gelişimine katkıda bulunmakla sorumludur. İşletmelerin görevleri şunlardır:
- Öğrencinin mesleki eğitimine uygun görevler vermek
- İş güvenliği konusunda bilgilendirme yapmak
- Öğrencinin performansını değerlendirmek ve geri bildirim sağlamak
Öğretmen ve Okul Yönetiminin Rolü Okul yönetimi ve koordinatör öğretmenler, öğrencilerin işletmelerde geçirdiği süreci takip etmekle yükümlüdür. Koordinatör öğretmenlerin görevleri şunlardır:
- Öğrencinin beceri eğitimi sürecini düzenli olarak kontrol etmek
- İşletmelerle iletişim halinde olmak
- Öğrencilerin raporlarını ve devam durumlarını incelemek
İşletmelerde Beceri Eğitiminin Kazanımları Bu süreç sonunda öğrenciler:
- Gerçek iş ortamında tecrübe kazanır.
- İş hayatına uyum sağlama yeteneklerini geliştirir.
- Sektördeki çalışma prensiplerini öğrenir.
- Kendi kariyer hedeflerini daha net belirleyebilir
STAJIN ÖNEMİ:
Meslek lisesi ve Anadolu Meslek Programındaki öğrencileri için staj yapmak son derece faydalı bir öğretimdir. Öğrenciler daha lisedeyken iş koşullarını görmekte, iş hayatına hazırlanmakta ve en önemlisi öğrendikleri bilgileri iş ortamında uygulayarak becerilerini daha fazla geliştirmektedirler. Staja giden öğrenciler iş hayatına diğer yaşıtlarındaki arkadaşlarından bir adım önde başlamaktadırlar. Meslek bölümü öğrencileri hem okula giderek eğitimine devam etmektedir hem de çalışarak kendilerine maddi bir destek sağlamaktadırlar.
Öğrencilerin yaptıkları İşletmelerde Mesleki Eğitimden aldığı notlar karne ve diploma notlarını da etkilemektedirler. Öğrenciler çalışmalarından dolayı devamlı İşletmelerde Mesleki Eğitiminden yüksek notlar almakta ve bu da not ortalamalarını yükseltmektedir.
Meslek bölümü öğrencileri gördükleri eğitimleri mutlaka uygulamak zorudadırlar. Çünkü bu eğitimler uygulamaya dayandığı için uygulanmadan öğrenilmesi mümkün olmamaktadır. Mesela yiyecek içicek hizmetleri alanında okuyan bir öğrenci derslerde ne kadar eğitim alsa da uygulamalı olarak yemek ve benzeri uygulamaları yapmadan mesleğini iyi bir şekilde öğrenemez. Bu öğrenci ne kadar çok uygulama yaparsa mesleğinde okadar çok başarılı olur.
Bu nedenlerle staj yapmanın yani İşletmelerde Mesleki Eğitimi önemi son derece önemlidir ve mutlaka uygulanması gereklidir.
Sınavlar Yazılı ve uygulamalı sınavlar
MADDE 45- (1) Derslerin özelliğine göre bir dönemde yapılacak yazılı ve uygulamalı sınavlarla ilgili olarak aşağıdaki esaslara uyulur.
a) (Değ: 1/7/2015-29403 RG) Haftalık ders saati sayısına bakılmaksızın her dersten en az iki yazılı sınav yapılır. Sınav sayısı ve tarihleri her dönem başında zümre başkanları kurulunca belirlenir ve okul müdürünün onayından sonra e-Okul sistemi üzerinden ilan edilir. Sınavlarla ilgili gerekli tedbirler okul müdürlüğünce alınır. Öğrenciler her dersten en az iki yazılı sınava katılmak zorundadırlar.
b) (Değ: 1/7/2015-29403 RG) Öğretmenin/öğretmenlerin ortak değerlendirme yapabilmelerine imkân vermek üzere birden fazla şubede okutulan tüm dersler ile güzel sanatlar ve spor liselerinde bireysel veya grup olarak okutulan derslerin yazılı ve uygulamalı sınavları ortak yapılır ve ortak değerlendirilir. Sorular ve cevap anahtarları zümre öğretmenlerince birlikte hazırlanır ve sınav sonunda ilan edilir. Bu sınavların şube ve sınıflar bazında sınav analizleri yapılır. Konu ve kazanım eksikliği görülen öğrencilerin durumları, ders ve zümre öğretmenleri tarafından yeniden değerlendirilir. Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından işletmelerde mesleki eğitime öğrenci gönderilen sınıflarda ortak sınav yapılmaz.
BECERİ SINAVI:
MADDE 46- (1) İşletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, İşletmelerde Mesleki eğitiminin değerlendirilmesi amacıyla ders yılının son haftasında beceri sınavına alınırlar. Öğrenciler bu süre içerisinde izinli sayılır. Bu sınav, dersin özelliğine göre komisyonca alınacak karar doğrultusunda uygulamalı ve/veya yazılı olarak yapılır.
(2) Öğretim programlarında birden fazla uygulamalı ders bulunan alanlarda, işletmede eğitimi yapılan her ders için beceri sınavı, sınav komisyonunun kararına göre birlikte veya ayrı ayrı yapılabilir. Birlikte yapılan sınavların değerlendirmesi ayrı yapılır.
(3) Sektörün özelliği, çalışma ve kapasite durumuyla kurum ve iklim şartları da dikkate alınarak yılın belli zamanlarında faal olan ve beceri eğitimi süresi, ders yılı süresini aşan meslek alanlarındaki beceri sınavı, beceri eğitiminin bitimini izleyen hafta içinde yapılır.
(4) Beceri sınavları, işletmenin usta öğreticileri veya eğitici personeli ile ilgili alanın alan/bölüm/atölye/laboratuvar şeflerinden birisi, alan öğretmenlerinin ve o meslek alanındaki/dalındaki işveren kuruluşunu temsil eden üyelerden oluşturulan komisyon tarafından yapılır.
(5) Beceri sınav puanı, iş dosyası ve sınav değerlendirilmesi sonucu takdir edilen puanların toplamıdır. Beceri sınavı 100 puan üzerinden değerlendirilir. Bunun yüzde 80'i sınav, yüzde 20'si de iş dosyasına takdir edilir.
(6) İşletmeye gönderilemeyen öğrenciler için okulda yüz yüze eğitimini aldıkları alan/dal derslerinden beceri sınavı yapılmaz.
ÖĞRENCİNİN, DERS YILI SONUNDA HERHANGİ BİR DERSTEN BAŞARILI SAYILABİLMESİ İÇİN;
MADDE 56- (1) Öğrencinin, ders yılı sonunda herhangi bir dersten başarılı sayılabilmesi için;
a)İki dönem puanının aritmetik ortalamasının en az 50 veya birinci dönem puanı ne olursa olsun ikinci dönem puanının en az 70,
b)İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilerin, beceri sınavı puanı en az 50 olmak kaydıyla birinci ve ikinci dönem puanları ile beceri sınav puanının aritmetik ortalamasının en az 50 veya beceri sınav puanının 70 olması gerekir.
Sorumlu olarak sınıf geçme ve sorumluluğun kalkması
(3) Yılsonu beceri sınavında başarısız olan öğrencilerin bu derslere ait sorumluluk sınavları, iş dosyası dikkate alınmaksızın yazılı ve/veya uygulamalı sınav şeklinde yapılır.
Sınıf Geçme
Dönem puanı
d) İşletmelerde beceri eğitiminde dönem puanı, işletmedeki eğitim süresince öğretmen, usta öğretici veya eğitici personel tarafından temrin, proje, iş, deney ve hizmet değerlendirmesinden verilen puanlar, varsa telafi eğitimi süresince okulda temrin, proje, iş ve hizmetlerden aldıkları puanlar ve alanıyla ilgili yarışmalarda alınan ve işletmeye bildirilen puanların aritmetik ortalamasıdır.
YIL SONU BECERİ NOTUNUN HESAPLANMASI:
Örnek:
İşletmelerden aldığı 1. Dönem Notu : 80
İşletmelerden aldığı 2. Dönem Notu : 70
İki Dönem Notunun Ortalaması : (80 + 70) / 2 = 75
Staj Dosyası Notu : 80 (%20`si = 16)
Beceri Sınavı Puanı : 70 (%80`i = 56)
Beceri Notu : 16 + 56 = 72
Beceri Uygulaması Dersinin Yıl Sonu Notu = (75+72) / 2 = 73,5
*Beceri notunun en az geçer yani 50 olması gerekir.
*Birinci ve ikinci dönem puanları ile beceri sınav puanının aritmetik ortalamasının en az 50 veya beceri sınav puanının 70 olması gerekir.Bu takdirde öğrenci başarılı olmuş sayılır.
